Toshkent davlat transport universiteti 1931 yilda O’rta Osiyo temir yo’l transporti muhandislari instituti (SAZIIT) nomi ostida tashkil etilgan bo’lib, u o’z faoliyatini mutaxassislar – mexanikalar va operatorlarni tayyorlash bilan boshladi.
1930 yilda Toshkentda Toshkent temir yo’lining boshqaruvi ostida tor mutaxassislik bo’yicha muhandis-texnik xodimlarni tayyorlash va ularni qayta tayyorlash kurslari, “NKPS kurslari” deb nomlangan tortish-ekspluatatsiya bo’limi mavjud edi.
1931 yil 1 sentyabrdan O’rta Osiyo temir yo’l direktsiyasining buyrug’i asosida ushbu kurslar o’qituvchi va ma’muriy xodimlar bilan birgalikda SAZITning to’liq javobgarligiga o’tkazildi, uning direktori A.F.Vaylder edi.
1931 yil avgustda talabalarning birinchi ro’yxatga olinishi e’lon qilindi, natijada 125 kishi temir yo’l ishchilarining birinchi talabalari safiga qabul qilindi.
SASIITning o’qituvchilar tarkibi dastlab kurslar xodimlari, Krasnovostochniy zavodi temir yo’l uzeli mutaxassislari, O’rta Osiyo davlat universiteti yarim kunlik va soatbay ishlagan o’qituvchilari orasidan tashkil topgan. Ilmiy kengash tarkibiga O’qituvchilar, O’rta Osiyo temir yo’l boshqarmasi, zavod va boshqa jamoat tashkilotlari xodimlari kirdilar.
1931/1932 o’quv yilida SASITda 35 nafar doimiy o’qituvchilar ishladilar. Ular orasida institutning birinchi tashkilotchilari M.Ya.Botolov, Yu.Goltsman, V.Dimushin, M.Egorov, A.Zinovieva, A.Kraft, S.Novokreshchenov, Nurmuhamedov, M.Strusevich, T.Qo’chqorov, V .Kapustin, X. Xo’jaev, D. Zaglyadimov, A. Tsenin, N. Pisarev, A. Suvorov, E. Yoqub va boshqalar. Sinflar uchun baza zavod, Toshkent shahar kavşağının temir yo’l bo’limlari, O’rta Osiyo edi. Davlat universiteti. Talabalar turar joylari Toshkent shahrining turli tumanlarida joylashgan.
1931 yil noyabr oyida SAZIITning temir yo’l bo’limi tashkil etildi, shu bilan birga institut o’quv kengashining majlisida institutning Ashxabod, Krasnovodsk, Olma-Ota va Orenburgda filiallarini, asosiy ishchilarni tashkil etishga qaror qilindi. maktab va uning filiallari.
1931 yilda institutning tashkiliy tuzilmasi aniqlandi, u quyidagilardan iborat edi: direktsiya; 4 ta bo’lim – “Mexanik”, “Operatsion”, “Puteyskoye” va “Kadrlarni qayta tayyorlash”; 10 ta bo’lim – temir yo’llar, harakatlanuvchi tarkib, amaliy mexanika, tasvirlash usullari, materiallarning mustahkamligi, matematika, ijtimoiy fanlar, siyosiy iqtisod, nemis tili, fizika va kimyo; Institut ilmiy kengashi va kutubxonasi.
1933 yilgacha institut bo’linmalari kafedralar, institut boshlig’i – direktor deb nomlangan. 1933 yilda kafedralar fakultetlarga, direktor esa boshliqqa o’zgartirildi.
1934 yilda uchta ixtisoslik bo’yicha yuz yigirma to’rtta temir yo’l muhandislarining birinchi bitiruvi bo’lib o’tdi.
SASIIT o’quv binosi, o’qituvchilar uchun 32 xonadonli turar-joy binosi, ikkita bir qavatli vaqtinchalik yotoqxona va boshqa inshootlar qurilishi 1932 yilda boshlangan va 1936 yilda tugagan.
Institutning yangi binosi foydalanishga topshirilishi bilan ofis-laboratoriya bazasi, o’quv ustaxonalari va uy-joy fondi kengaytirildi. O’quv mashg’ulotlarini institutning yangi binosiga ko’chirish sinf fondi tayyor bo’lishi bilanoq amalga oshirildi. Institut binosining birinchi bo’limi 1933 yilda qayta qurilgan.
1933 yil 1 sentyabrdan boshlab yangi o’quv binosida faqat 5 ta kunduzgi o’quv guruhlari va 4 ta kechki o’quv guruhlari shug’ullangan. Birinchi 4 qavatli o’quv va laboratoriya binosida o’quv ustaxonalari va oshxona joylashgan. 1936 yilda o’quv va laboratoriya binosi qurilishi tugallandi.
Kutubxonaning kitob fondi unchalik katta bo’lmagan va 1931 yilda 4812, 1938 yilda esa 12 225 nusxani tashkil etgan. Kitoblar, jurnallar va maxsus adabiyotlarga bo’lgan ehtiyoj ularning mavjudligidan oshib ketdi, bu esa institut professor-o’qituvchilari tomonidan kurs va diplomlarni rasmiylashtirish uchun o’quv qo’llanmalarni va ma’lumotnomalarni muntazam ravishda tayyorlash zarurligini keltirib chiqardi.
1933-1935 yillar uchun. institutning tarkibiy tarkibi qisman o’zgargan. 1933 yil fevral oyida mexanika fakulteti lokomotivga, 1934 yil sentyabrida esa lokomotivga aylantirildi. 1933 yil noyabrda O’rta Osiyo va Turkiston-Sibir temir yo’llari rahbariyatini qayta tayyorlash uchun maxsus maqsadli fakultet (FON) tashkil etildi. Qisqa vaqt ichida u erda 80 nafar rahbar xodimlar qayta tayyorlashdan o’tdilar.
1937 yilda SAZIIT Toshkent temir yo’l muhandislari instituti ( TashIIT) deb o’zgartirildi.Faoliyatining dastlabki 10 yilida institut 156 texnik va 891 muhandisni tayyorladi va tugatdi, shundan 249 ta parovoz, 229 ta yo’l ishchisi, 118 ta temiryo’lchi, 138 ta temir yo’l quruvchi, 157 ta texnik ishchi.Ikkinchi Jahon urushi davrida institutda har yili 225-250 kishidan iborat uchta fakultetga qabul qilish bo’yicha qat’iy davlat rejasi mavjud edi.
1941 yilda bug ‘lokomotivi, yo’l qurish va ekspluatatsiya fakultetlarining birinchi kurslariga 227 talaba o’qishga qabul qilindi.
Urush institut ishining tinch ritmini buzdi. Urushning dastlabki kunlaridanoq ko’plab o’qituvchilar o’z xohishlari bilan frontga jo’nadilar, ular orasida: N.P. Aleksandrov, N.G. Kochiev, B.A. Larionov, B.V. Volkov, M.F. Prasolov, D.V. Pistsov, S.V. Subbotin va boshqa xodimlar.
Urushning birinchi yilining nihoyatda qiyin kuzida institut xodimlari o’zlarini asosan inkor etib, o’zbek xalqiga xos an’anaviy mehmondo’stlikni namoyish etishdi.
Boshqa transport universitetlarining evakuatsiya qilingan o’qituvchilari va talabalari birodarlar sifatida qabul qilinib, joylashtirildilar. Shunday qilib, 1941 yil sentyabr oyida Leningrad temir yo’l muhandislari instituti talabalarining katta guruhi qabul qilindi. 1941 yil noyabr-dekabr oylarida Xarkov temir yo’l muhandislari institutining (KIIT) o’qituvchilari, talabalari va ma’muriy-texnik xodimlari kelib, joylashdilar. Bularning barchasi bir qator ma’muriy xarakterdagi tashkiliy va texnik rasmiy ko’chirmalarga, institut kafedralari va kengash tarkibini o’zgartirishga ehtiyoj tug’dirdi. O’quv mashg’ulotlari ikki smenada tashkil etildi.
Talabalarni yotoqxonalarga joylashtirish uchun ikki qavatli karavotlar o’rnatildi. Qisqa vaqt ichida institut hududida bir qavatli yotoqxona qurildi.
O’qituvchilar tarkibi institutning turar-joy binosida, qisman maxsus ajratilgan yotoqxona xonalarida va xususiy kvartiralarda va shaharda joylashgan.
Urush yillari davomida institutda uchta fakultetga har yili qabul qilishning qat’iy rejasi bor edi. Ammo, o’rta maktablar va texnikumlar Toshkent oliy o’quv yurtlari uchun zarur bo’lgan qabul rejalarini taqdim etmagan. Shu sababli, 1942 yilda institut abituriyentlarni tayyorlash uchun qisqa muddatli o’zini o’zi ta’minlash kurslarini tashkil etdi. Kurslarda o’rta maktabning 8-10 sinflarini tayyorlaydigan shaxslar qatnashdilar va shunga qarab, bir oydan olti oygacha darslar o’tkazildi. Tez orada ushbu kurslar uch, olti va sakkiz oylik o’qish bilan kunduzgi tayyorgarlik bo’limiga aylantirildi. Institut talabalari singari tayyorgarlik bo’limining talabalari ham temiryo’lchilarning barcha imtiyozlaridan bahramand bo’lishdi.
Tayyorgarlik bo’limining doimiy rahbari “Tillar” kafedrasi mudiri F.L.Markanova edi. Kafedra 8 ga yaqin akademik guruhdan iborat bo’lib, 200 ga yaqin talaba tahsil oldi. Kurslarda institutning umumiy ta’lim kafedralari va shaharning o’rta maktablari o’qituvchilari qatnashdilar.
Toshkent va Turkiston-Sibir temir yo’llari ko’magi bilan Andijon, Qo’qon, Olma-Ota, Bishkek va Djambuldagi rus, o’zbek va qozoq temir yo’l maktablarida o’ninchi sinf bitiruvchilari negizida tayyorgarlik bo’limi filiallari tarmog’i tashkil etildi.
Besh yil davomida (1942 yildan 1947 yilgacha) tayyorgarlik bo’limida 3 mingdan ortiq abituriyentlar tayyorlandi.
Urush butun ta’lim jarayonini tubdan qayta qurishni talab qildi. 1941 yildan boshlab muhandislar tayyorlash uchun qisqartirilgan 3 yillik muddat joriy etildi. O’qitiladigan fanlarning o’quv dasturlari va o’quv dasturlarini qayta ko’rib chiqish bo’yicha ko’p ishlar qilindi.
Biroq, qisqaroq o’quv davriga o’tish mashg’ulotlar sifatining yomonlashishiga olib keldi. Shu sababli, yangi 1942/43 o’quv yilidan boshlab mamlakatning barcha transport institutlari uchun talabalar ta’limining yagona muddati – 4 yil 10 oy belgilandi. Bitiruvchilarga quyidagi malakalar beriladi: temir yo’l muhandisi – mexanik, temir yo’l muhandisi – quruvchi, transport va yuk ishlari uchun aloqa muhandisi.
Urush paytida institutning tashkiliy tuzilmasini takomillashtirish davom etdi. Vaqt talablariga javob beradigan bir qator yangi bo’lim va laboratoriyalar yaratilmoqda. Metall texnologiyalari, issiqlik texnikasi, poezdlar, stantsiyalar va tugunlar harakatini tashkil etish, fuqarolik inshootlarining yuk ishlarini tashkil etish, geologiya, transport iqtisodiyoti va boshqalar.
С 1944 г. начальники факультетов стали именоваться деканами.
Institut kutubxonasining kitob fondi KIIT kutubxona fondi hisobidan to’ldirildi va qariyb 140 ming tomni tashkil etdi. Shunga qaramay, o’quv va ilmiy adabiyotlarning etishmasligi keskin sezildi. 1943/44 o’quv yilida maxsus jihozlangan xonada fundamental kutubxona yaratildi, kitoblar katalogi tartibga keltirildi. Talabalarga yaxshiroq xizmat ko’rsatish uchun kutubxonaning o’qish zali kechki soat 23 gacha ishlay boshladi.
Ikkinchi Jahon urushi davrida tadqiqot ishlari va ishlab chiqarishga ko’maklashish bo’yicha ishlarning natijalari 1944 yilda institut kafedralarining ilmiy-texnik konferentsiyasida chiqarildi. Konferentsiyada 100 dan ortiq yo’l ishchilari qatnashdilar. Ikkinchi Jahon urushi davrida institut 508 muhandisni tugatdi. 1944 yildan boshlab fakultetlar rahbarlari dekanlar deb nomlandi.
INSTITUT URUSHDAN KEYINGI BIRINCHI O'QUV YILINI UCHTA FAKULTET BILAN BOSHLADI
- QURILISH
- MEXANIKA
- TEMIR YO'LLARNI ISHLATISH
Urushdan keyingi og’ir yillarga qaramay, institut institutning moddiy-texnik bazasini yaxshilashga qaratilgan qurilish ishlarini to’xtatmadi. Shunday qilib, 1946 yilda institutning to’rt qavatli yangi majmuasi qurilishi boshlandi. Shu bilan birga, o’quv va tajriba ustaxonalarini, isitish laboratoriyalarini va markaziy qozonxonani, ochiq tipdagi sport shaharchasini, elektr podstansiyasini va hammom va kir yuvish majmuasini joylashtirish uchun bino qurish ko’zda tutilgan edi.
Yangi o’quv binosining birinchi qismi 1948 yilda, ikkinchisi esa 1950 yilda foydalanishga topshirilgan. Ushbu binolarda laboratoriyalar tashkil qilingan; umumiy kimyo, sovutish, avtobraking, yoqilg’i, suv va moylash texnologiyalari, metallurgiya, signalizatsiya, markazlashtirish va blokirovka qilish, shuningdek elektr mashinalari va o’lchovlar. Harakatlanuvchi tarkib, temir yo’l stantsiyalari va bog’lanishlar, poezdlar harakatini tashkil etish, transport iqtisodiyoti va boshqalar uchun yangi ixtisoslashtirilgan idoralar va auditoriyalar ochildi.
1965 yilda institutni gazlashtirish tugallandi. Turar joy binolari, talabalar turar joylari va qozonxona tabiiy gazga o’tkazildi.
1966 yilda 500 o’rinli uch qavatli ovqat xonasi foydalanishga topshirildi. 1968 yilda 140 o’rinli birlashtirilgan bolalar bog’chasi, 1969 yilda yana bir talabalar turar joyi qurildi. 1971 yilda 56 xonadonli yangi uyning qurilishi tugallandi.
Asosiy o’quv binosi qurilishi tugagandan so’ng, turar joy binolari, yotoqxonalar va maishiy binolar qurilishi boshlandi. 1958-60 yillarda. har biri 400 kishiga mo’ljallangan ikkita yotoqxona qurdi. 1961 yilda institut o’qituvchilari va xodimlari uchun 60 xonadonli turar-joy binosi foydalanishga topshirildi. 1962 yilda 411 o’rinli talabalar turar joylari va 100 o’rinli bolalar bog’chasi, 1963 va 1964 yillarda qurilgan. – ikkita 32 xonadonli turar-joy binosi.
1947 yildan boshlab institutda kechki bo’lim ochildi, shu asosda 1955 yilda kechki bo’lim tashkil etildi.
1957 yilda institut sirtqi bo’lim fakultetga aylantirildi. Sirtqi fakultet bu yillarda o’quv va maslahat markazlarini (UCP) tashkil etdi. Ashxobod, Olma-Ota va Orenburg.
Sanoat va fuqarolik qurilishining o’sishi ko’plab qurilish muhandislarini talab qildi. Shu munosabat bilan 1954 yilda institutning qurilish fakulteti talabalarni yangi mutaxassislik – sanoat va fuqarolik qurilishi (ASC) ga qabul qildi, u 1956 yilda ASCning mustaqil fakultetiga aylandi.
Buning ortidan Operatsion fakultetiga “Temir yo’l transportida avtomatika, telemexanika va aloqa” mutaxassisligi bo’yicha birinchi guruh talabalari qabul qilindi. Ushbu guruhlar asosida 1961 yilda ATS fakulteti tashkil etildi.
1959 yilda institut iqtisod va temir yo’l transportini tashkil etish yo’nalishi bo’yicha talabalarni qabul qildi. 1965 yildan boshlab ushbu mutaxassislik “Temir yo’l transportida buxgalteriya hisobi” ixtisosligi bilan birgalikda muhandislik-iqtisodiyot fakultetini (ET) tashkil etishga imkon berdi va 1988 yilda temir yo’l transportida transport jarayonlarini boshqarish fakulteti bilan birlashtirildi.
1969 yil 1 yanvarda institutda temir yo’l transporti menejerlari va mutaxassislarining malaka oshirish fakulteti (FPK) ochildi.
11.02.1971 yildan boshlab Temir yo’llar vazirligining buyrug’i asosida Toshkent temir yo’l muhandislari instituti Toshkent Mehnat Qizil Bayroq ordeni temir yo’l muhandislari instituti deb nomlana boshlandi.
1981 yilga kelib institutda 80 ta laboratoriya va idoralar va 4 ta tadqiqot sanoat laboratoriyalari mavjud edi. ATC fakultetining laboratoriya bazasi ayniqsa jadal rivojlandi. 10 yil davomida ushbu fakultetda 23 ta laboratoriya yaratildi, ularning jihozlari va moslamalari temir yo’llarda avtomat telefon almashinuvi qurilmalarining zamonaviy darajasiga to’g’ri keladi. Amaliyot fakultetida 8 ta stantsiyani o’z ichiga olgan elektrlashtirilgan temir yo’l uchastkasining modeli qurildi, uning texnik jihozlari poezdlar harakatini tashkil qilishning zamonaviy usullarini ishlab chiqishga imkon berdi. Shuningdek, teplovozlar, vagonlar, elektr mashinalar, qurilish mexanikasi, metall texnologiyalari, qurilish materiallari laboratoriyalari va boshqa maxsus xonalar va laboratoriyalar yaratildi.
1981 yilda o’quv binosining 7-bo’limi foydalanishga topshirildi – o’quv va sport majmuasi, shu jumladan 640 o’rinli laboratoriya bloki, har biri 200 o’rinli ikkita auditoriyali auditoriya bloki, universal sport zali.
1989 yilda N ° 1 talabalar turar joyi qurilishi tugallandi.
1990 yilda Kalek lokomotivlari uchun o’quv va laboratoriya binosi foydalanishga topshirildi.
O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi Prezidiumi va Vazirlar Mahkamasining 1991 yil 19 apreldagi Farmoniga binoan Toshkent temir yo’l muhandislari mehnat instituti “Qizil bayroq” instituti Toshkent temir yo’l muhandislari instituti deb o’zgartirildi. Akmal Ikromov nomidagi.
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1994 yil 14 noyabrdagi qarori asosida Akmal Ikromov nomidagi Toshkent temir yo’l muhandislari instituti davlat aksiyadorlik jamiyatining Akmal Ikromov nomidagi Toshkent temir yo’l muhandislari instituti sifatida tanildi. “O’zbekiston temir yo’llari” temir yo’l kompaniyasi.
O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi Prezidiumi va Vazirlar Mahkamasining 15.08.2007 yildagi Farmoniga muvofiq “O’zbekiston temir yo’llari” davlat aksiyadorlik temir yo’l kompaniyasi Akmal Ikromov nomidagi Toshkent temir yo’l transporti muhandislari instituti. “O’zbekiston temir yo’llari” davlat aksiyadorlik temir yo’l kompaniyasi Toshkent temir yo’l muhandislari instituti deb o’zgartirildi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2015 yil 24 apreldagi farmoni va “O’zbekiston temir yo’llari” davlat aksiyadorlik jamiyatining 2015 yil 2 iyundagi buyrug’iga asosan “Toshkent temir yo’l temir yo’llari muhandislari instituti” davlat aktsiyadorlik temir yo’l kompaniyasi ” “O’zbekiston temir yo’llari” aksiyadorlik jamiyati Toshkent temir yo’l muhandislari instituti deb o’zgartirildi.
Institutning 89 yillik tarixi davomida uning rahbarlari Uaylder Artur Frantsevich, Zelenskiy Mixail Lukich, Sorokin Mixail Matveyevich, Petrukovich Aleksey Alekseevich, Prasolov Mixail Filippovich, Adilxodjaev Eshon Agzamovich, Djumabaev Saxiy Muxamedalievich, Adilxodjaev Anvar Muxamedaliyevich,
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 05.04.2020 yildagi PQ-4703-sonli farmoniga muvofiq, transport vazirining 05/20/2020 yildagi 96-sonli buyrug’i bilan Toshkent temir yo’l instituti bazasida Transport muhandislari, Toshkent avtomobil yo’llarini loyihalash, qurish va ekspluatatsiya qilish instituti va Toshkent davlat texnika universiteti aerokosmik texnologiyalar fakulteti, Toshkent davlat transport universiteti tashkil etildi. 2020 yildan buyon universitet rektori Odil Kalandarovich Abduraxmanov hisoblanadi.
Ayni paytda universitetda katta sport majmuasi, yotoqxonalar va oshxona mavjud. Universitetda amalga oshirilgan ishlar natijasida talabalarning ijodiy qobiliyatlarini ro’yobga chiqarish uchun barcha sharoitlar, sport klubi, zamonaviy shinam yotoqxonalar, ilmiy talabalar jamiyati yaratildi. Talabalar amaliyotida ko’plab simulyatorlar va laboratoriya inshootlaridan foydalaniladi.
Universitet olimlari va temir yo’l ishlab chiqarishi xodimlarining uzoq muddatli ijodiy hamkorligi ilmiy-pedagogik kadrlar malakasining o’sishiga va universitetning moddiy bazasining mustahkamlanishiga yordam beradi.
Universitet yaxshi an’analarni saqlashga katta e’tibor beradi. Tantanalarni o’tkazish jamoani birlashtirish, korporativ ruhni mustahkamlash, professor-o’qituvchilar, xodimlar va talabalarni birlashtirishga xizmat qiladi.
74 ta mutaxassislik bo’yicha bakalavrlar va 51 ta mutaxassislik bo’yicha magistrlarni tayyorlaydi.
Universitetda 9 ta fakultet mavjud . Ularda 14074 dan ortiq kishi tahsil oladi, shundan 13765 nafari bakalavr va 308 nafar magistratura talabasi. Universitetning ilmiy-pedagogik tarkibi 1000 kishidan ortiq, 55 ta fan doktori – professor, 185 ta fan nomzodi – dotsent, 481 ta katta o’qituvchi va assistentlar.
O’rta Osiyo temir yo’l transporti muhandislari instituti
Toshkent temir yo’l muhandislari instituti
Toshkent davlat transport universiteti